ARANTXA ITURBEren Hirugarren Belarria

Arantxa Iturbe irratigile, kazetari eta idazleak 2011ko irailaren 15ean eskainitako hitzaldiaren audio grabaketa. Hitzaldi hau Donostiako Arteleku zentruan ospatu zen eta 2011ko HIRUGARREN BELARRIA jardunaldien egitarauaren parte izan zen.

ARANTXA ITURBE
“Behin. Zuretzat. Orain”

Sinopsia:
Hala hasi nintzen irratia egiten, eta hasiera hartatik gauza asko aldatu den arren, horretan jarraitzen dut egunero: behin, zuretzat eta orain ari naizela sinistuz. Behin delako nahi zaitut adi, zuretzat delako desio dut zuk aditzea, eta orain delako eskatzen dizut entzuteko. Aukera bakarra daukat zu erakartzeko, eta ahalegin horretan xahutzen ditut indarrak: behin, zuretzat eta orain ariko diren lagunak gonbidatuz. Eta irratialdi bakoitzean haiek entzunez, eta batez ere, adituz.

Biografia
Nafarroako Unibertsitatean ikasi zituen Informazio Zientziak eta 80. hamarkadatik hona Euskadi Irratian ari da lanean. Kontatzea bere pasioetako bat dela sinistuta idatzi ditu ipuinak, (Ezer baino lehen, Lehenago zen berandu, Kontu-jaten), idatzi ditu kronikak (Ai, ama!), idatzi ditu zutabeak, idatzi du antzerkia (Ai, ama!, X, Aitarekin bidaian), idazten ditu egunero irratirako hitzak, eta urteekin jabetu da kontatzeak adina betetzen duela entzuteak. Horregatik gozatzen du egunero zer kontatua daukan jendeak erantzungo dizkion galderak pentsatzen eta idazten. Irratilaria da ofizioz; idazle, afizioz. Ametsak bete dituela esango luke, egunero amets egitea ofizioak eta afizioak pasioz bizitzeko ezinbesteko dela jakingo ez balu.

Arantxa Iturbe / 35min

Argazkia: Asier Gogortza

MARTA GARCIA QUIÑONES Hirugarren belarrian

Marta García Quiñonesek 2011ko irailaren 14ean eskainitako hitzaldiaren audio grabaketa. Hitzaldi hau Donostiako Arteleku zentruan ospatu zen eta 2011ko HIRUGARREN BELARRIA jardunaldien egitarauaren parte izan zen. Hitzaldia soilik gazteleraz dago.

MARTA GARCÍA QUIÑONES
“Musikaren entzumena, arretaren eta memoriaren artean”

Sinopsia:
La consulta de cualquier diccionario permite comprobar que la escucha es entendida comunmente como una modalidad de la atención. Sin embargo, nuestra experiencia Edozein hiztegitan kontsulta egitea aski da entzumena arreta mota bat bezala ulertu ohi dugula baieztatzeko. Gure entzule esperientziak ordea, musika entzuterakoan arretaren ariketa memoriatik -entzuterakoan martxan jartzen dugun memoriatik, baina baita gure entzunaldien historiak osatzen duen memoriatik- banatzea ezinezkoa dela erakusten digu. Testuinguru honetan, hitzaldiak, gure kultur ingurunean musikari buruzko ikerketek arreta eta memoria nola azaldu dituzten erakusten duten pasarte argigarriak erakutsiko ditu, historian zehar entzumenaren praktiken eraldaketa teknologiko eta sozialekiko izan duten lotura azpimarratuko duen kontakizunaren bidez. Azterketa honetan baliabide digitalek musika erreproduzitzeko eta gordetzeko eskaintzen dizkiguten egoera berriak ere kontutan hartuko dira.

Biografia
Marta Garcia Quiñones musikaren entzumenari buruzko doktoretza tesia prestatzen ari da Bartzelonako Unibertsitatean. 2003an, Zeppelin jaialdiaren barne, “La música que no se escucha. Aproximaciones a la escucha ambiental” jardunaldiak antolatu zituen. Musikologiari buruzko hainbat nazioarteko eta nazio mailako kongresutan parte hartu du eta hainbat aldizkari akademikotan ere argitaratu ditu bere idatziak. Egun, Anahid Kassabian eta Elena Boschirekin batera Ubiquitous Musics izeneko antologia baten edizio lanetan ari da. “Sound in Media Culture. Aspects of a Cultural History of Sound” nazioarteko ikerlari sareko kide da.

Marta García Quiñones / 47min

Oharra: Ekitaldian bertan gertatu arazo teknikoengatik grabaketa honen kalitatea ez da guk nahi bezain egokia. Halaere hitzaldiaren interesak bultzaturik bere hortan argitaratzea erabaki dugu. Barkatu eragozpenak.
Foto: Xabier Erkizia

CARMEN PARDOren hitzaldia

Carmen Pardok 2011ko irailaren 13an eskainitako hitzaldiaren audio grabaketa. Hitzaldi hau Donostiako Arteleku zentruan ospatu zen eta 2011ko HIRUGARREN BELARRIA jardunaldien egitarauaren parte izan zen. Hitzaldia soilik gazteleraz dago.

CARMEN PARDO SALGADO
“Soinuzko masajeak burbuila globalean”

Sinopsia:
Izan zen behin, batera abestea bizitza amankomunaren oinarria izan zen garai bat. Talde kantuak forma asko har zitekeen, baina guztietan mantentzen zen komunitatearen parte izatearen onarpena. Egun, apenas kantatzen dugu. Orain entzun egiten dugu.
Ondorioz, entzumena, bizitza amankomuna den burbuila global horretan presente bihurtzeko modu bezala aktibatzen da. Eta presentzia hori aintzakotzat hartzeak, soinuzko masajeek hartzen dituzten formak galdekatzea suposatzen du. Horrela, entzumena, boterearen ariketaren espazio pribilegiatu bezala agertuko zaigu.

Biografia
Carmen Pardo Salgado Gironako Unibertsitarean irakasle da. Parisko IRCAM-CNRS unitateko doktoretza ondorengo ikerlaria (1996- 1998) izan da. John Cage, Escritos al oído (1999) liburuaren itzultzaile eta editore lanak bete zituen eta La escucha oblicua : una invitación a John Cage (2001); Robert Wilson (Miguel Morey- rekin elkarlanean, 2003); Las TIC: una reflexión filosófica (2009) y En el mar de John Cage (2009) liburuak idatzi ditu.

Carmen Pardo / 53min

Argazkia: Asier Gogortza

PATZIKU PERURENAren hitzaldia Hirugarren belarrian

Patziku Perurenak 2011ko irailaren 15ean eskainitako hitzaldiaren audio grabaketa. Hitzaldi hau Donostiako Arteleku zentruan ospatu zen eta 2011ko HIRUGARREN BELARRIA jardunaldien egitarauaren parte izan zen.

PATZIKU PERURENArekin solasean
“Ixo, lurra aditzen ikasi artio!”

Sinopsia:
Elkarrizketa honen abiapuntua gauzei deitu eta aditzean dago. Hitzaren mugak aitortuz, horrenbeste azaleko semantika ahazten lagundu dezakeen ariketa moduan planteatzen da. Bide horretan onomatopeiak, ahozkotasuna, arrazoia, isiltasuna, idazkera eta bertako hainbat idazlek gai hauen inguruan egindako ekarpenak hartuko ditu kontutan, Nikolas Ormaetxea “Orixe”, Eduardo Gil Bera edo Pedro Salinas, besteak beste.

Biografia
Patziku Perurena maestria ikasketak egin zituen, baina idazteari emana dago. Poesia ez ezik nobela ere egin du (Emily), ikerketa filologikoa (Euskarak sorgindutako numeroak eta Koloreak euskal usarioan), saiakera (Marasmus femeninus eta Harripilatan ezkutatu zeneko apo tipiaren burutazioak) eta lan etnografiko erraldoi
bat Leitzako historia xehea oinarri hartuta. Bere azkenengo lana Goizuetan bada gizon bat, Trabukoren kantari eskeinia dago.

Patziku Perurena / 56min

Argazkia: Asier Gogortza

NIKOLAS ORMAETXEA, Hiru belarriko gizona

Patziku Perurena idazle naparrak idatzi eta Nafarroako Gobernuak, Vianako Printzea Institutoaren bidez argitaratu zuen koadernotxo hau 1992an. 60ko harmakadatik argitaratzen den FONTES LINGUAE VASCONUM bildumako 60. ale honetan (ikus -eta irakurri- orain arte nagusiki Filologiari eskainitako aldizkari honen ale batzuk), Perurenak euskal literaturaren aitzindarien artean erreferentzia aipagarria den Nikolas Ormaetxea “Orixe” (1888-1961) hartzen du hizpide, baina bereziki idazle honek bere idatzi-lanetan entzumenari egiten dion erreferentzia nabarmenduz. Saiakera honetan ageri diren Orixeren ideiak nagusiki erlijioaren bidetik aipatutakoak badira ere (Jainkoaren Bila liburuan adibidez), berrirakurketa honek, haren ideiak gaur egungo gizartean kokatzen ditu, Entzumena praktika sozial, kritiko eta politiko bezala aurkeztuz.

Liburuxka hau lortzeko zailtasunak nabarmenak direla jakinik, bere (eta beste hainbat dokumenturen) jabetza dutenen dibulgaziorako borondate falta exkaxa ikusirik, eta beti ere testu interesgarri hau zabaldu eta ikerketa helburuetarako erabilgarria izan dadin, online jartzea erabaki dugu.
PDFak 33 orrialde ditu, euskara hutsean dago eta 40 Mb pasa pisatzen ditu.

>> Kargatu saretik

Presentación Jornadas Hirugarren Belarria 2011 Arteleku

Hirugarren belarria

0. Al igual que se fija el precio a la cabeza de un fugitivo, el saber y el conocimiento de la realidad se organizan a partir de la fijación de aquello que es considerado como objeto de estudio.

1. Es por ello que la primera cuestión que abordan estas jornadas, la relación entre lo “sonoro” y lo “sagrado”, se nos antoje especialmente resistente ya que las dos esferas de estudio propuestas aluden a algo que está mas allá del significado, de cualquier pretensión de establecer y determinar un saber “en torno”. Una relación –un tanto enigmática- que se presenta bajo el título de uno de los escritos místicos de Nikolas Ormaetxea Orixe, “Hirugarren belarria” (El tercer oído).

2. Pensamos que esta “resistencia” debería servirnos precisamente para discurrir con más soltura y alegría, si cabe, y empujarnos a explorar formatos y modos de investigación que nos permitan llegar a descubrimientos imprevistos. Es por ello que, además del programa de conferencias, trataremos también otras practicas del lenguaje y el sonido: canciones, sesiones de escucha y exposiciones polimorfas… que irán completando el proyecto de seminario continuado que pretende ser “Hirugarren belarria”.

Jarraitu irakurtzen →

Orixeren HIRUGARREN BELARRIA

“Iru belarri-mota bereizi oi ditugu: 1) ageri dan aragizko belarri au; 2) irudimenaren belarria, ta 3) adimenarena edo zentzu ispiritualena esaten zaiona. (…) Lenengoarekin musika zoragarria entzuten da. (…) Bigarren belarria, irudimenarena, lanean jartzen da bere oroimena edo gogoramena piztuz. Zango-ariña da, ta guztiz ibiltari. (…) Geldiro-geldiro, motelduz motelduz joaten da, adimena bakarrik geltizen dala, entzundako arri-bizi edo oiartzun edo erantzun erdi-ixil batekin- Ola dijoa ixilduz, osotara itzali dedin arte, soñu, sorgin-soñu ta nolanaiko ots bixiko edo diferenteak. Hirugarren belarria antxen asten da.”
– Orixe. Jainkoaren bila.

hirugarren_belarria